kırım özerk sovyet sosyalist cumhuriyeti ne demek?

Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (KÖSSC)

Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (KÖSSC), (Rusça: Крымская Автономная Советская Социалистическая Республика, Krımskaya Avtonomnaya Sovetskaya Sotsialistiçeskaya Respublika; Kırım Tatarcası: Qırım Muhtar Sovet Sotsialistik Cumhuriyeti), 18 Ekim 1921'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) içinde kurulan ve Kırım Yarımadası topraklarını kapsayan özerk bir cumhuriyetti. Başkenti Akmescit (Simferopol) idi.

Kuruluşu ve İlk Yılları

KÖSSC, Rus İç Savaşı'nın ardından Kırım'ın Beyaz Ordu kontrolünden Bolşevikler'in eline geçmesiyle kuruldu. Amaç, bölgedeki etnik grupların (özellikle de Kırım Tatarları'nın) Sovyet yönetimine katılımını sağlamak ve yerel kültürü desteklemekti. Ancak bu dönem, Sovyetleştirme politikalarının da uygulandığı bir dönemdi.

Kırım Tatarları, KÖSSC'nin nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturuyordu ve Kırım Tatarca'sı, Rusça ile birlikte resmi dil olarak kabul edildi. Ancak, Kolektivizasyon gibi Sovyet politikaları, Kırım'da da tarımı ve kırsal yaşamı olumsuz etkiledi. Bu politikalar, 1932-1933 Ukrayna Kıtlığı (Holodomor) gibi olaylarla doğrudan bağlantılı olmasa da, bölgedeki ekonomik zorlukları artırdı.

İkinci Dünya Savaşı ve Sürgün

İkinci Dünya Savaşı sırasında, 1941'de Nazi Almanyası Kırım'ı işgal etti. Bölge, 1944'e kadar Alman işgali altında kaldı. İşgal süresince, Kırım halkı büyük acılar çekti ve direniş hareketleri başladı.

1944 yılında, Sovyetler Birliği, Kırım'ı Alman işgalinden geri aldı. Ancak, savaşın ardından Joseph Stalin yönetimi, Kırım Tatarlarını Almanlarla işbirliği yapmakla suçladı ve 18 Mayıs 1944'te Kırım Tatar Sürgünü emrini verdi. Bu sürgün sırasında, yaklaşık 200.000 Kırım Tatarı, çoğunlukla Özbekistan ve diğer Orta Asya bölgelerine zorla göç ettirildi. Sürgün sırasında ve sonrasında binlerce Kırım Tatarı hayatını kaybetti.

KÖSSC'nin Feshi ve Sonrası

Kırım Tatar Sürgünü'nün ardından, 30 Haziran 1945'te Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti feshedildi ve Kırım Oblastı adıyla Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlandı. Kırım Tatarca'sı resmi dil statüsünü kaybetti ve Kırım'daki Tatar kültürel mirası büyük ölçüde yok edilmeye çalışıldı.

1954 yılında, Nikita Kruşçev yönetimi, Kırım Oblastı'nı Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne devretti. Bu karar, coğrafi yakınlık ve ekonomik bağlar gibi faktörlere dayandırıldı.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından, Kırım'da Kırım Özerk Cumhuriyeti kuruldu ve Ukrayna'ya bağlı kaldı. Kırım Tatarları, 1980'lerin sonlarından itibaren anavatanlarına geri dönmeye başladılar ve haklarını geri kazanmak için mücadele ettiler.

Demografi

KÖSSC döneminde Kırım'ın nüfusu çeşitli etnik gruplardan oluşuyordu. Başlıca etnik gruplar şunlardı:

Ancak, 1944 sürgünü ve takip eden dönemde, Kırım Tatar nüfusu büyük ölçüde azaldı ve yerlerine farklı etnik gruplardan insanlar yerleştirildi.

Kültür ve Eğitim

KÖSSC döneminde, Kırım Tatar kültürü ve eğitimi desteklenmeye çalışıldı. Kırım Tatarca okullar açıldı, Kırım Tatarca yayınlar yapıldı ve Kırım Tatar edebiyatı gelişti. Ancak, Sovyet ideolojisi ve politikaları, kültürel yaşamı da etkiledi ve yerel kültürel öğelerin Sovyetleştirilmesi yönünde çabalar oldu.

Ekonomi

KÖSSC'nin ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalıydı. Başlıca tarım ürünleri arasında buğday, mısır, üzüm ve meyve yer alıyordu. Ayrıca, balıkçılık ve turizm de önemli ekonomik faaliyetlerdi. Ancak, Sovyet ekonomik politikaları ve kolektivizasyon, Kırım ekonomisini olumsuz etkiledi.

Ayrıca Bakınız

Kendi sorunu sor